Περί ψυχής και ελπίδος.

Εκείνοι που έχουν έργα καλά και πίστη στον Θεό, δεν μοιάζουν με τα νεκρά σώματα που είναι καλοφορεμένα και στολισμένα αλλά δεν έχουν αίσθηση του καλού. Αντίθετα, μοιάζουν με ζωντανούς ανθρώπους που φέρουν επάνω τους και την ψυχή και τη χάρη της ζωής. Τα καλά έργα στηρίζονται στην ελπίδα της ανάστασης και της αιώνιας σωτηρίας.

Αν όμως ο άνθρωπος δεν έχει έργα αγαθά, τότε η πίστη του μένει άκαρπη και νεκρή. Όπως το σώμα χωρίς ψυχή δεν μπορεί να ζήσει, έτσι και η πίστη χωρίς έργα δεν μπορεί να τον εισάγει στη Βασιλεία του Θεού. Ο ληστής πάνω στον σταυρό δικαιώθηκε όχι μόνο επειδή πίστεψε, αλλά γιατί μέσα σε λίγες στιγμές έδειξε μετάνοια και αγάπη προς τον Χριστό, υπέμεινε τον πόνο του σταυρού και εξομολογήθηκε την αλήθεια.

Ο Χριστός είναι η ζωή και η ανάσταση· όποιος κοινωνεί μαζί Του, δεν πεθαίνει. Ο ίδιος ο Κύριος απέστειλε άγγελο να επαινέσει τον Κορνήλιο για την προσευχή και την ελεημοσύνη του και τον κάλεσε στο φως της αλήθειας. Γιατί η αρετή δεν μένει ποτέ χωρίς μισθό.

Όπως το σπίτι δεν στέκεται χωρίς θεμέλια, έτσι και η ψυχή δεν μπορεί να σταθεί χωρίς έργα αρετής και πίστη. Αν ο άνθρωπος ζει μόνο για την απόλαυση, μοιάζει με οικία γεμάτη πολυτέλεια αλλά χωρίς θεμέλιο, που με τον καιρό γκρεμίζεται. Όπως το σώμα έχει ανάγκη από τροφή, έτσι και η ψυχή έχει ανάγκη από τα πνευματικά αγαθά.

Ο Θεός μάς έδωσε διπλά δώρα: δύο μάτια, δύο αυτιά, δύο χέρια, δύο πόδια, ώστε να έχουμε πληρότητα στα σωματικά. Μα πιο πολύ μάς έδωσε ψυχή, που είναι η πραγματική δύναμη της ζωής. Αυτή είναι που καθορίζει το πώς θα ζήσουμε. Αν η ψυχή γεμίσει φιλαργυρία, φιληδονία και φιλοδοξία, τότε δεν ελευθερώνεται. Μένει σκλάβα των παθών. Αν όμως την καλλιεργήσουμε με λόγους Θεού, τότε γίνεται γη καρποφόρα που φυτεύει και φέρνει βλαστάρια αρετής.

Όπως η γη δεν μπορεί να δώσει καρπό αν δεν ποτιστεί, έτσι και η ψυχή, αν δεν ποτιστεί με το νερό της διδασκαλίας και της μνήμης του θανάτου, μένει ξερή. Και όπως το σώμα, όταν το καταπονεί αρρώστια, δέχεται θεραπεία με κόπο και πόνο, έτσι και η ψυχή, αν δεν δοκιμαστεί από θλίψεις και παιδεία, δεν καθαρίζεται από τα πάθη της.

Γι’ αυτό πρέπει να υπομένουμε τα δεινά της ζωής όχι σαν βάρος αλλά σαν θεραπεία. Γιατί ο πόνος γίνεται για την ψυχή ό,τι το φάρμακο για το σώμα. Και όποιος πονά και παιδαγωγείται από τον Θεό, αυτός ανακαινίζεται και φωτίζεται από την ελπίδα των μελλόντων αγαθών.

Οι περισσότεροι άνθρωποι φροντίζουν με ζήλο για τον καλλωπισμό του σώματος, ξοδεύοντας περιουσίες και δυνάμεις. Μα η ψυχή τους μένει φτωχή, γυμνή από λόγους Θεού και γεμάτη από κάθε κακό. Κι όμως, το σώμα όσο και να το στολίζουμε, μένει φθαρτό και πρόσκαιρο. Η ψυχή όμως είναι αθάνατη και μέλλει να σταθεί ενώπιον του φοβερού βήματος του Χριστού.

Εκεί, είτε δικαιοσύνη κάναμε είτε αδικία, είτε καλό έργο είτε κακό, θα το βρούμε μπροστά μας. Τίποτε δεν μένει κρυφό. Και τότε, η ψυχή δεν θα μπορέσει να προφασιστεί ούτε πλούτη ούτε δόξες, γιατί όλα θα χαθούν. Θα απομείνει γυμνή, φανερώνοντας μόνο τις πράξεις της.

Αν η ψυχή έχει ασκηθεί σε έργα αγαθά και δοκιμαστεί με υπομονή, τότε θα σταθεί με παρρησία. Αν όμως αγαπήσει τα πρόσκαιρα και υποδουλωθεί στα πάθη, τότε θα ντραπεί μπροστά στον Κριτή. Γι’ αυτό ας φροντίζουμε, όσο είμαστε σε αυτή τη ζωή, να καθαρίζουμε την ψυχή με μετάνοια, να την τρέφουμε με λόγους Θεού και να την καλλιεργούμε με τα έργα της αρετής.

Γιατί τότε, όταν θα φανερωθεί ο Χριστός, θα σταθούμε με χαρά και όχι με φόβο, με ελπίδα και όχι με ντροπή. Και η ψυχή μας, ελεύθερη και φωτεινή, θα απολαύσει τα αγαθά της αιώνιας βασιλείας.

Αμήν.

Του Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

"Μαργαρίτες"

•

Η ψυχή είναι το μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Όταν καλλιεργείται με πίστη και έργα αγαθά, φωτίζεται και γίνεται ναός της χάριτος. Όταν όμως παραδίδεται στα πάθη, σκοτίζεται και αδυνατεί να σταθεί μπροστά στον Κριτή. Ο άνθρωπος πρέπει καθημερινά να τρέφει την ψυχή του με την προσευχή, τη μετάνοια, τη μελέτη των Γραφών και την αγάπη προς τον πλησίον, ώστε να έχει θάρρος την ημέρα της κρίσεως.

Όπως το σώμα παιδεύεται με πόνο για να θεραπευθεί, έτσι και η ψυχή καθαρίζεται με θλίψεις, στερήσεις και δοκιμασίες. Οι συμφορές, αντί να μας ρίχνουν στην απελπισία, πρέπει να μας οδηγούν σε ταπείνωση και μεγαλύτερη ελπίδα στον Χριστό. Μέσα από αυτές γεννιέται η αληθινή χαρά και η προσμονή των μελλόντων αγαθών.

Όποιος ζει με προσοχή, θυμάται τον θάνατο και προετοιμάζει την ψυχή του, δεν αιφνιδιάζεται αλλά πορεύεται με ειρήνη. Όποιος όμως ζει αμελώς, καταγίνεται με τα πρόσκαιρα και ξεχνά τα αιώνια, τότε χάνει τον προσανατολισμό του και βρίσκεται γυμνός από έργα την ώρα της κρίσεως.

Η σωτηρία δεν είναι θεωρία ούτε λόγια. Είναι ζωή δοσμένη στον Χριστό, πορεία καθημερινή, σταυρός και ανάσταση. Είναι η ευκαιρία που μας δίνει ο Θεός, όσο ακόμα είμαστε σε αυτήν τη γη, να μετανοήσουμε, να διορθώσουμε τα λάθη μας και να βαδίσουμε στην οδό της αλήθειας.

Η σκέψη αυτή είναι αφιερωμένη σε όλους εκείνους που κοπιάζουν και αγωνίζονται να κρατήσουν την ψυχή τους καθαρή. Η αντανάκλαση αυτού του αγώνα είναι η εσωτερική ειρήνη, η οποία γίνεται φως για τον ίδιο τον άνθρωπο και για τον κόσμο γύρω του.

Η ψυχή που αγαπά τον Χριστό δεν γνωρίζει θάνατο, αλλά μεταβαίνει από το φθαρτό στο άφθαρτο, από το πρόσκαιρο στο αιώνιο. Αυτή είναι η ελπίδα και η παρηγοριά μας.

Σε αυτήν την οδό ας μείνουμε σταθεροί, ώστε η ψυχή μας να συναντήσει τον Κύριο με χαρά και όχι με τρόμο.

Αν σε αγγίζει αυτή η πνευματική σκέψη, μοιράσου την με τους αδελφούς σου για να γίνουμε όλοι συνοδοιπόροι στην οδό της σωτηρίας.