Απάντηση σε όσους ρωτούν τί είναι η υπόσταση του Χριστού, κτιστή ή άκτιστη.

Από τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό στο σύγγραμμά του "Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως".

Η υπόσταση του Θεού Λόγου πριν από τη σάρκωσή του ήταν απλή,

ασύνθετη, ασώματη και άκτιστη· όταν όμως σαρκώθηκε, έγινε

και υπόσταση της σάρκας· έτσι έγινε σύνθετη υπόσταση, από τη θεότητα

την οποία είχε πάντοτε, και από τη σάρκα, την οποία προσέλαβε. Έχει τα

γνωρίσματα των δύο φύσεων, επειδή γίνεται γνωστή με δύο φύσεις.

Επομένως, η ίδια είναι μία άκτιστη υπόσταση στη θεία φύση και κτιστή στην

ανθρώπινη, ορατή και αόρατη. Διαφορετικά, αναγκαζόμαστε ή να χωρίσουμε

τον ένα Χριστό λέγοντας δύο τις υποστάσεις του, ή ν’ αρνηθούμε τη διαφορά

των φύσεων και να διδάσκουμε μετατροπή και σύγχυση των φύσεων.

Για το πότε ονομάσθηκε Χριστός.

Ο νους δεν ενώθηκε με το Θεό Λόγο πριν από τη σάρκωσή του από

την Παρθένο και από τότε ονομάσθηκε Χριστός, όπως ορισμένοι ψεύδονται.

Αυτό το ατόπημα ανήκει στις φλυαρίες του Ωριγένη, ο οποίος δογμάτισε

προΰπαρξη των ψυχών. Εμείς όμως ομολογούμε ότι ο Υιός και Λόγος

έγινε και ονομάσθηκε Χριστός από τότε που συλλήφθηκε

μέσα στην κοιλία της αγίας Αειπαρθένου και πήρε σάρκα απ’ αυτήν χωρίς

μετατροπή και η σάρκα χρίσθηκε με τη θεότητα· όπως λέει ο θεολόγος

Γρηγόριος, «αυτή είναι η χρίση της ανθρωπίνης φύσεως».

Και ο ιερότατος Κύριλλος Αλεξανδρείας, γράφοντας στο βασιλέα Θεοδόσιο,

του λέει τα εξής: «Εγώ νομίζω ότι δεν πρέπει να ονομάζεται Ιησούς Χριστός

ούτε ο Θεός Λόγος χωρίς την ανθρώπινη φύση, ούτε όμως «ο ναός»

(το κατοικητήριο) που γεννήθηκε από την γυναίκα χωρίς να έχει ενωθεί με το

Λόγο· διότι Χριστός θεωρείται ο Λόγος του Θεού που είναι ενωμένος με απόρρητο

τρόπο με τον άνθρωπο και σύμφωνα με το σχέδιο της θείας οικονομίας».

Και προς τις βασίλισσες έτσι είπε: «Μερικοί λένε ότι το όνομα Χριστός

αρμόζει στο Λόγο που γεννήθηκε από το Θεό Πατέρα, που νοείται

και υπάρχει μόνος και ξεχωριστά. Εμείς όμως δεν διδαχθήκαμε

να πιστεύουμε και να λέμε αυτά· διότι, όταν ο Λόγος σαρκώθηκε, τότε λέμε

ότι και ονομάσθηκε αυτός Ιησούς Χριστός. Επειδή δηλαδή χρίσθηκε

με το έλαιο της αγαλλιάσεως, δηλαδή από το Θεό Πατέρα με τη χάρη του

Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και ονομάζεται Χριστός.

Και κανείς απ’ αυτούς που σκέφτονται συνετά δεν θα διστάσει να πει ότι

η χρίση αναφέρεται στην ανθρώπινη φύση. Και ο ονομαστός σε όλους

Αθανάσιος, στο λόγο του για τη Επιφάνεια του Σωτήρος, κάπως έτσι λέει:

«Ο προαιώνιος Θεός, πρίν από την ένσαρκη παρουσία του, δεν ήταν

άνθρωπος, αλλά Θεός κοντά στο Θεό, αόρατος και απαθής· όταν όμως έγινε

άνθρωπος, δέχεται το όνομα Χριστός εξαιτίας της σαρκώσεως,

επειδή το όνομα αυτό το ακολουθεί το πάθος και ο θάνατος».

Αν και η Αγία Γραφή λέει, «γι’ αυτό σε έχρισε ο Θεός Πατέρας σου

με λάδι αγαλλιάσεως», πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλές φορές η Αγία Γραφή

χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο αντί του μέλλοντος, όπως στη φράση

«μετά απ’ αυτά φανερώθηκε στη γη και συναναστράφηκε με τους

ανθρώπους»· διότι, όταν λεγόταν αυτά, ο Θεός δεν είχε φανεί ακόμη ούτε

συναναστραφεί με τους ανθρώπους· το ίδιο και η φράση «καθήσαμε και

κλάψαμε εκεί, στα ποτάμια της Βαβυλώνας»· και αυτά δεν είχαν γίνει ακόμη.

Δοξαστικό της εορτής της Υπαπαντής του Χριστού όπου αναιρεί την αιρετική πλάνη των αιρετικών που λένε ότι ο Χριστός είναι μόνο προαιώνιος ενώ ο Χριστός είναι προαιώνιος ως Θεός και χρονικός ως άνθρωπος. Προσέξτε εκεί που λέει για τον Χριστό στο Δοξαστικό ότι ο άναρχος Λόγος του Πατρός έλαβε χρονική αρχή. Σημειωτέον ότι πουθενά στα ορθόδοξα πατερικά δογματικά συγγράμματα δεν αναφέρεται η φράση προαιώνιος Θεάνθρωπος. Ο προαιώνιος Υιός του Θεού εν χρόνω έγινε Θεάνθρωπος για την ημετέραν σωτηρίαν λαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση εκ της Υπεραγίας Θεοτόκου. 

 

Δοξαστικό στην εορτή της Υπαπαντής του Χριστού στον Μεγάλο Εσπερινό.

Δόξα... Καί νύν... Ήχος πλ. β' Ιωάννου Μοναχού

Ανοιγέσθω η πύλη τού ουρανού σήμερον, ο γάρ άναρχος Λόγος τού Πατρός, αρχήν λαβών χρονικήν, μή εκστάς τής αυτού θεότητος, υπό Παρθένου ως βρέφος τεσσαρακονθήμερον, Μητρός εκών προσφέρεται, εν ναώ τώ νομικώ καί τούτον αγκάλαις εισδέχεται ο Πρέσβυς. Απόλυσον κράζων, ο δούλος τώ Δεσπότη, οι γάρ οφθαλμοί μου είδον τό σωτήριόν σου, ο ελθών εις τόν κόσμον, σώσαι γένος ανθρώπων, Κύριε, δόξα σοι.