Στην Παναγία τη Σαλονικιά (Αλ.Παπαδιαμάντης)

φώτο: το Κάστρο της Σκιάθου

Το ποίημα γράφτηκε στα τελευταία χρόνια της ζωής του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και αναφέρεται σε μια εκκλησία της Σκιάθου. Βρισκόταν για πολλές δεκαετίες στο αρχείο του φίλου του Κώστα Φαλτάϊτς και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από το Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο το 1983. Διαπνέεται από θρησκευτική γαλήνη και ηρεμία.

Στην Παναγία τη Σαλονικιά 

Η θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας

της Εικονίστριας, Πολιούχου Σκιάθου

Στο κέντρον της επάνω πόλεως

με το καμπαναριό της, που είν’ ένα στολίδι

του λιμένος και της προσόψεως,

στέκει ο ναός της Παναγίας.

★ 

Ωραίος ο ναός, το τέμπλο ωραίο, 

ωραία τα λαμπρά τα εικονίσματα, 

ωραίες κι οι νορίτισσες που εκκλησιάζονται, 

όλα ωραία. 

★

Στολισμένο το τέμπλο με χρυσές ποδιές, 

στολισμένος ο χορός και τα στασίδια με μυρτιές και δάφνες, 

στολισμένες κι οι κόρες που πηγαίνουν 

να εκκλησιασθούν στην Παναγία. 

★ 

Αριστερά στο τέμπλο στέκεται 

η εικόνα σου η μεγάλη θεόρατη 

όλη ασημένια όλη, Παναγία μου, 

με τ’ ασημοκάντηλά της. 

★ 

Απάνω στην εικόν’ αφιερώματα 

κρέμονται, καραβάκια, γολετίτσες, 

καΐκια, βάρκες, μπάρκα τριοκάταρτα, 

όλ’ αφιερώματα των πλοιάρχων. 

★

Κι οι καπεταναίοι οι παλαιοί 

καθένας έχει στο ναό βαλμένο 

από ένα λίθο· και καθένας έχει 

ένα στασίδι γύρω γύρω στο δεσποτικό 

και γύρω γύρω στο παγκάρι όλοι τους. 

★ 

Τάζουν στην Παναγία και τους δίνει 

καλά ταξίδια, γαληνιάζ’ η θάλασσα 

όταν στο πέλαγο την επικαλεσθούν 

την Παναγία την Σαλονικιά.

★

Άμποτε να ’σαι βοηθός, Παρθένα μου,

κι εις τους χειμαζομένους εις του βίου

τα βάσανα και τας ανάγκας, άμποτε

να είσαι βοηθός και σωτηρία.

Άπαντα, τόμ. 5, Δόμος

*νορίτισσες: ενορίτισσες *χρυσές ποδιές: χρυσοκέντητα διακοσμητικά υφάσματα, που σαν ποδιά τοποθετούνται στη βάση των εικόνων του τέμπλου 

*χορός: το μέρος των ψαλτών 

*γολετίτσες: μικρά σκάφη 

*μπάρκα τριοκατάρτα: ιστιοφόρα πλοία με τρία κατάρτια 

*δεσποτικό: στο θρόνο του αρχιερέα, στο δεξιό μέρος της εκκλησίας *παγκάρι: το ξύλινο έπιπλο με τα κεριά κοντά στην είσοδο της εκκλησίας *γαληνιάζ’ (γαληνιάζει): ηρεμεί 

*άμποτε: μακάρι *εις τους χειμαζομένους: στους ταλαιπωρημένους

 Σοφία Ντρέκου/Αέναη επΑνάσταση