Γιατί μοναχοί του Αγίου Όρους ζητάνε 3,2 εκατομμύρια από το ελληνικό κράτος

Η υπόθεση αναμένεται να εκδικαστεί στις 12 Ιανουαρίου 2017 - Αποστολή του newsbeast.gr στην αθωνική πολιτεία

Οι μοναχοί της μονής Εσφιγμένου αποσχίστηκαν από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους το 1972, διακόπτοντας κάθε σχέση με τα υπόλοιπα μοναστήρια. Αιτία η πνευματική διαφορά, η οποία όπως λένε τους χωρίζει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Αποστολή στο Άγιο Όρος - Φωτογραφίες: Γιώργος Λαμπίρης
Όπως εξηγεί ο ηγούμενος της μονής, Μεθόδιος, στο newsbeast.gr, «η ορθόδοξη παράδοση αποκλείει τη συμπροσευχή με μέλη άλλων θρησκειών και δογμάτων», πρακτική την οποία, όπως ο ίδιος αναφέρει, εφαρμόζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Έτσι το 2005 σε αυτό το κλίμα που είχε διαμορφωθεί, το Πατριαρχείο έστειλε εξαρχία στο Άγιο Όρος και αποφάσισε τη σύσταση νέας αδελφότητας στη θέση της ήδη υπάρχουσας, η οποία με δικαστικές αποφάσεις είχε κηρυχτεί έκπτωτη. Μάλιστα η Δικαιοσύνη είχε αποφανθεί για τη μεταβίβαση όλων των περιουσιακών στοιχείων της παλαιάς αδελφότητας, στη νέα.
Η διαμάχη δεν σταμάτησε εκεί. Το 2013 σε προσπάθεια των νέων Εσφιγμενιτών να καταλάβουν το αντιπροσωπείο (κονάκι) της μονής στις Καρυές του Αγίου Όρους, στο οποίο διαμένουν μοναχοί της παλαιάς, σημειώθηκαν ακραία επεισόδια. Οι μοναχοί της παλαιάς μονής επικαλέστηκαν βίαιη εισβολή με λοστούς με τη συμβολή ατόμων που δεν ανήκαν στο Άγιο Όρος. Οι νέοι Εσφιγμενίτες ανέφεραν από την πλευρά τους ότι «η αδελφότητά και τα όργανα διοικήσεώς, περιμένοντας τους καταληψίες των κτιρίων να συμμορφωθούν στις ποινικές αποφάσεις εις βάρος τους, είναι αναγκασμένα να περιορίζουν τη στέγασή τους στο ελεύθερο τμήμα του αντιπροσωπείου και σε προκατασκευασμένο πρόχειρο οίκημα εντός του οικοπέδου στις Καρυές».
Αγωγή πάνω από 3 εκατ. ευρώ κατά του Δημοσίου
Σε συνέχεια όλων των παραπάνω, ένα ακόμα επεισόδιο έρχεται να προστεθεί στη χρόνια διαμάχη των δύο πλευρών.
Αυτή τη φορά, με αγωγή τους οι νέοι Εσφιγμενίτες ζητούν την καταβολή 3.214.000 ευρώ από το ελληνικό Δημόσιο για διαφυγόντα κέρδη. Η συγκεκριμένη υπόθεση έχει λάβει αναβολή και θα εκδικαστεί εκτός απροόπτου στις 12 Ιανουαρίου 2017 ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.
Δείτε εδώ το κείμενο της αγωγής

Πώς αιτιολογούν την αγωγή
Οι μοναχοί στην αγωγή τους αιτιολογούν το ποσό που διεκδικούν με βάση το γεγονός ότι αναγκάστηκαν -όπως οι ίδιοι λένε- να εγκαταστήσουν παράπηγμα και αργότερα ένα μικρό κτίσμα, αλλά και δύο πρόχειρα κτίσματα, σε άλλο οικόπεδό τους έξω των Καρυών, λόγω των αυξημένων αναγκών στέγασης. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν: «Αν είχα στη διάθεσή μου την έδρα (σ.σ. αντιπροσωπείο στις Καρυές) δεν θα προέβαινα φυσικά στις δαπάνες αυτές».
Στην ίδια αγωγή παρατίθενται και κοστολογούνται αναλυτικά, δαπάνες που προκύπτουν από την κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων αλλά και από την πληρωμή τελών κυκλοφορίας για αυτοκίνητα τα οποία, όπως ισχυρίζονται οι μοναχοί της νέας Εσφιγμένου, «κρατούν στην κατοχή τους οι καταληψίες».
Τα διαφυγόντα κέρδη
Αναφέρονται επίσης σε διαφυγόντα κέρδη «από την εκμίσθωση του κατειλημμένου τμήματος του αντιπροσωπείου», αλλά και από την «τακτική ξύλευση του δάσους και την καλλιέργεια των εδαφών».
Για το θέμα επικοινωνήσαμε με το υπουργείο Εξωτερικών και συγκεκριμένα με το γραφείο του αρμόδιου υπουργού, Γιάννη Αμανατίδη, ζητώντας να σχολιάσει την υπόθεση, χωρίς ωστόσο να λάβουμε μέχρι στιγμής κάποια απάντηση.
Κυβερνητική πηγή: Ιστορικά η Εκκλησία έδινε πάντα χρήματα, τώρα συμβαίνει το αντίθετο
Ωστόσο τη συγκεκριμένη υπόθεση, ανώτερη κυβερνητική πηγή σχολίασε στο newsbeast.gr ότι «σε όλη την ιστορική πορεία του ελληνισμού η Εκκλησία ήταν αυτή που έδινε χρήματα για να βοηθήσει το κράτος. Αυτή τη φορά συμβαίνει το αντίθετο».
Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή, όπως ορίζεται από τον καταστατικό χάρτη του Αγίου Όρους, υπάγονται στην Ιερά Κοινότητα 20 μοναστήρια με μοναδική εξαίρεση την παλαιά μονή Εσφιγμένου, η οποία δεν αναγνωρίζεται επισήμως από το Οικουμενικό
Παλαιά μονή Εσφιγμένου: Τι απαντάει ο ηγούμενος
Για το συγκεκριμένο θέμα συναντήσαμε στο πλαίσιο δημοσιογραφικής αποστολής του newsbeast.gr, το Γέροντα Μεθόδιο, ηγούμενο της παλαιάς μονής Εσφιγμένου, ζητώντας του να τοποθετηθεί για το ζήτημα.
«Ο ηγούμενος και οι μοναχοί της νέας μονής είναι παράνομος»
Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους (άρθρο 112), τον οποίο επικαλείται ο Γέροντας της παλαιάς μονής, απαιτείται κάποιος να έχει καρεί μοναχός τουλάχιστον 10 χρόνια πριν για να διοριστεί ηγούμενος, κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωση του επικεφαλής της νέας αδελφότητας των Εσφιγμενιτών. «Αντίθετα με τον Καταστατικό Χάρτη, αυτός που διόρισε ως ηγούμενο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, δεν είχε καταγράψει ούτε μία ημέρα στο μοναστήρι. Επομένως είναι παράνομος σύμφωνα με το νόμο του Αγίου Όρους. Συν τοις άλλοις, όπως ορίζεται στον Καταστατικό Χάρτη, ο ηγούμενος δεν διορίζεται από το Πατριαρχείο, αλλά από την αδελφότητα της εκάστοτε μονής».
Ο ίδιος επισημαίνει εκτός των άλλων ότι πρέπει να έχουν μεσολαβήσει έξι χρόνια από τη στιγμή που έχουν γίνει μοναχοί τα μέλη μιας κοινότητας. «Ωστόσο οι συγκεκριμένοι αδελφοί δεν έχουν έρθει ούτε μία ημέρα στο μοναστήρι και είναι επίσης παράνομοι».
«Επίσης για να εκλεγεί ηγούμενος πρέπει να συμπληρώνεται συγκεκριμένος αριθμός ατόμων, τα οποία απαρτίζουν μία μονή. Αυτή τη στιγμή στη νέα μονή εγκαταβιούν μόνο δύο μοναχοί, ενώ ο καταστατικός χάρτης ορίζει ότι πρέπει να είναι τουλάχιστον έξι».
«Ποινικοποίησαν ένα θέμα πίστεως και μας τραβάνε στα δικαστήρια κάθε τρεις και λίγο»
Σε ό,τι αφορά τη χρονίζουσα δικαστική διαμάχη παλαιάς και νέας μονής Εσφιγμένου, ο Γέροντας Μεθόδιος προσθέτει ότι: «Μας ζητούν να τους παραδώσουμε το μοναστήρι, τα κειμήλια, ακόμα και τα προσωπικά μας έγγραφα. Εμείς λέμε "όχι" γιατί κάτι τέτοιο είναι παράνομο. Είναι θέμα πίστεως, το οποίο ποινικοποίησαν και μας τραβάνε κάθε τρεις και λίγο στα δικαστήρια. Σύμφωνα με τους κανόνες των Αγίων Πατέρων, ο μοναχός που καταφεύγει στη Δικαιοσύνη παύει να είναι μοναχός».
«Μας καταδίκασαν σε αργό θάνατο»
«Αυτή τη στιγμή εισπράττουν αρκετά χρήματα με τα δικαιώματα που έχουν αποσπάσει από τη δική μας αδελφότητα. Ταυτόχρονα μας καταδίκασαν σε αργό θάνατο για να απολαμβάνουν τα οφέλη οι ελάχιστοι μοναχοί της νέας αδελφότητας. Δεν υπάρχει ένας εισαγγελέας να τους πιάσει από το αυτί;» αναρωτιέται και προσθέτει: «Σε κάθε περίπτωση είναι διαφορετικές οι ανάγκες μίας κοινότητας 110 ατόμων όπως εμείς και διαφορετικές οι ανάγκες 2 ατόμων. Εκείνοι παρόλ' αυτά ισχυρίζονται ότι είναι 17 άτομα εγγεγραμμένα επίσημα στο μοναχολόγιο κάτι που δεν ισχύει»
Σχετικά με τη διεκδίκηση διαφυγόντων κερδών από τη νέα αδελφότητα, ο Γέροντας Μεθόδιος σημειώνει χαρακτηριστικά: «Είχαμε ένα κτίριο στη Θεσσαλονίκη, το σέρβικο προξενείο, το οποίο πήραν εκείνοι. Εισέπρατταν 16.000 ευρώ ως ενοίκιο το 2005. Συν τα χρήματα που λαμβάνουν από το ελληνικό κράτος αλλά και τις επιδοτήσεις από ευρωπαϊκά κονδύλια. Πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα;»
Με αφορμή την αγωγή κατά του ελληνικού κράτους, ο ηγούμενος της παλαιάς μονής Εσφιγμένου, εξέδωσε ανακοίνωση για το θέμα της μήνυσης προς το ελληνικό Δημόσιο, προτείνοντας να επαναληφθούν όλες οι δίκες οι οποίες έγιναν έως και σήμερα γιατί είναι παράνομες.
minima
Νέα Εσφιγμένου: Η αγωγή έγινε με τη σύμφωνη γνώμη Πατριαρχείου και Ιεράς Κοινότητας
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με τον προϊστάμενο της νέας μονής Εσφιγμένου, ούτως ώστε να καταγράψουμε και την άποψη των εναγόντων κατά του ελληνικού Δημοσίου.
Όπως σημειώνει, μιλώντας στο newsbeast.gr ο πατέρας Γαβριήλ, «έχουμε προβεί σε διάφορες κινήσεις με τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους, μεταξύ των οποίων και η αγωγή κατά του ελληνικού Δημοσίου, η οποία δεν αποτελεί παρά ένα μέσο για να ασκήσουμε πίεση».
«Θα διαθέσουμε τα χρήματα της αγωγής για κοινωφελείς σκοπούς»
Ο ίδιος επισημαίνει ότι η νέα αδελφότητα δεν έχει σκοπό να αποκομίσει κέρδος από τη συγκεκριμένη υπόθεση, αλλά να διαθέσει τυχόν οικονομικό όφελος για κοινωφελείς σκοπούς.
Επισημαίνει μάλιστα πως σε ό,τι αφορά στην αγωγή δεν εμπλέκεται η αδελφότητα των «σχηματικών-καταληψιών» της μονής. «Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι άλλωστε έχουν χαρακτηριστεί από το Συμβούλιο Επικρατείας, αλλά και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως μη Αγιορείτες».
Ο πατέρας Γαβριήλ διευκρινίζει επιπλέον για το γεγονός ότι η αδελφότητα απαρτίζεται από μόλις 2 ή 3 άτομα, καθώς και σε ό,τι αφορά στο διορισμό του ηγούμενου από τον Πατριάρχη ότι «οι επανδρώσεις των μονών με βάση τον καταστατικό χάρτη, πραγματοποιούνται από τις ίδιες τις μονές όταν υπάρχει υπόλοιπο αδελφότητας και διοικητικού οργάνου. Στην περίπτωση όμως των καταληψιών, το Συμβούλιο Επικρατείας κατάργησε την παλαιά μονή, η οποία έπαψε να υφίσταται. Έτσι, συνήλθε ειδική σύναξη όλων των ηγουμένων και των αντιπροσώπων της Ιεράς Κοινότητας, οι οποίες απέδωσε τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες της μονής Εσφιγμένου σε εμάς. Συν τοις άλλοις η μονή έχει αυτή τη στιγμή 17 κι όχι δύο άτομα όπως ισχυρίζονται»
Για το θέμα του αριθμού των μοναχών, τα οποία συγκροτούν τη νέα μονή, ο προϊστάμενός της αναφέρει ότι μετά τη συγκρότηση της αδελφότητας την οποία εκπροσωπεί, διορίστηκαν 6 άτομα με ηγούμενο το Γέροντα Χρυσόστομο και συνέστησαν τη γεροντική σύναξη της μονής. «Βάσει μοναχολογίου αυτή τη στιγμή, η μονή έχει 15 άτομα εγκαταβιούντα καθώς και ορισμένους δόκιμους, εγγεγραμμένους στο δοκιμολόγιο. Όπως μπορεί διαπιστώσει κανείς από τις καταστάσεις που υποβάλλει η μονή στο τελωνείο κάθε χρόνο, για να λαμβάνει καύσιμα ατελώς, αναφέρονται 15 εγκαταβιούντες μοναχοί και ακόμα δύο άτομα σε ένα εξάρτημα κοντά στις Καρυές. Συνολικά 17 και όχι 2 όπως ισχυρίζονται οι ζηλωτές».
«Υπάρχουν αγωγές στις οποίες ζητούνται δισεκατομμύρια, όχι απλά εκατομμύρια όπως εμείς»
Για το θέμα της αγωγής και το σκεπτικό της απαντάει ότι σε ό,τι αφορά το ποσό δεν καθότι έχει μειωθεί σε σχέση με τις αρχικές απαιτήσεις κατά 600.000.
Σε μία προσπάθεια να αιτιολογήσει το ύψος των απαιτήσεων επισημαίνει ότι: «Εάν ερευνήσετε ανάλογες υποθέσεις, θα δείτε ότι υπάρχουν σε εκκρεμότητα αγωγές εναντίον του ελληνικού κράτους, στις οποίες ζητούνται δισεκατομμύρια, όχι απλά εκατομμύρια όπως εμείς. Το ποσό που ζητάμε είναι πλήρως δικαιολογημένο, καθότι δαπανήσαμε χρήματα για τη δημιουργία προσωρινών εγκαταστάσεων. Οι εγκαταστάσεις αυτές με αποφάσεις της Ιεράς Κοινότητας έχουν ζωή για ορισμένο χρονικό διάστημα και κάποια στιγμή θα πρέπει να κατεδαφιστούν. Επομένως πρόκειται για χαμένα χρήματα, τα οποία θα μπορούσαν να δοθούν στη μονή για ένα έργο που θα έπιανε τόπο. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε ζητήσει από την πολιτεία να αναλάβει δράση, υποσχόμενοι ότι θα αποσύρουμε την αγωγή. Δεν θέλουμε τα χρήματα, τα οποία δεν είναι παρά δημοσιογραφικός κράχτης. Ο σκοπός μας είναι να ανακινηθεί η υπόθεση».
«Δεν επιθυμούμε το διωγμό των καταληψιών, μπορούμε να εγκατασταθούμε στην ίδια μονή»
Ο πατέρας Γαβριήλ επισημαίνει ότι «Δεν είμαστε οπαδοί του διωγμού των καταληψιών. Ζητάμε να εγκατασταθούμε στη μονή και ας παραμείνουν όλοι οι καταληψίες. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Η πολιτεία άλλωστε, η οποία επικοινωνεί με τους καταληψίες, μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, εκκενώνοντας το αντιπροσωπείο στις Καρυές. Παράλληλα μπορεί να μεριμνήσει έτσι ώστε να εγκατασταθούμε σε ένα τμήμα της μονής. Με αυτό τον τρόπο θα φανεί ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός».
«Οι καταληψίες στο ιστορικό κτίριο είναι μόνο 25»
Στο ερώτημα πώς οι λίγοι αριθμητικά μοναχοί της νέας μονής έχουν τη δύναμη να πάνε κόντρα σε 110 μοναχούς δηλώνει: «Δεν είμαστε εμείς, αλλά οι 2.000 μοναχοί του Αγίου Όρους. Άλλωστε οι αποφάσεις έξωσής τους δεν ελήφθησαν από εμάς. Οι ίδιοι στράφηκαν κατά του Αγίου Όρους, απειλώντας ότι θα μας σκοτώσουν και θα μας ανατινάξουν. Σε ό,τι αφορά στο μοναστήρι τους δεν χαρακτηρίζεται από τον αριθμητικό πλούτο των μελών του, παρά τα όσα εκείνοι υποστηρίζουν. Θα ήθελα να τονίσω ότι αυτή τη στιγμή οι καταληψίες στη μονή Εσφιγμένου είναι μόλις 25. Άλλωστε ο Μεθόδιος δεν μας έδειξε ποτέ φωτογραφία, στην οποία να εικονίζονται 110 άτομα ή περισσότερα. Γιατί δεν το κάνει; Κάτι τέτοιο θα ήταν σκαμπίλι στο πρόσωπο κάθε αμφισβητία».
«Έχουμε δικαίωμα αλλά όχι πρόσβαση στα ΕΣΠΑ»
Αναφορικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, ο πατέρας Γαβριήλ επιβεβαιώνει ότι η νέα μονή έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στα ευρωπαϊκά κονδύλια. «Ωστόσο δεν έχουμε τη δυνατότητα εκτέλεσης. Επί παραδείγματι, κάναμε μία αρχιτεκτονική μελέτη για το χώρο που μένουμε, η οποία κόστισε δεκάδες χιλιάδες ευρώ και εντάχθηκε στο προηγούμενο ΕΣΠΑ. Μάλιστα, εγκρίθηκε χρηματοδότηση περίπου 1,3 εκατ. ευρώ για την ανακατασκευή των εγκαταστάσεων και λόγω της κατάληψης τα χρήματα αυτά χάθηκαν. Το εάν αυτή είναι χριστιανική συμπεριφορά, σας αφήνω να το κρίνετε εσείς. Επί της ουσίας πάντως δεν έχουμε τη δυνατότητα εκτέλεσης έργων λόγω του ότι τελούν όλα τα κτίρια υπό κατάληψη».
«Ποιον ενοχλεί εάν υπηρετούσαν μοναχοί σε ενορίες εκτός Αγίου Όρους;»
Σε ό,τι αφορά στον ισχυρισμό ότι οι νέοι Εσφιγμενίτες υπηρετούν σε ορθόδοξες μονές εκτός Αγίου Όρους, κάτι που όπως προανέφερε ο επικεφαλής της παλαιάς μονής απαγορεύεται από τον Καταστατικό Χάρτη, ο πατέρας Γαβριήλ απαντάει ότι «στις προσπάθειες μας να αναστυλώσουμε το κελί στις Καρυές, το οποίο κάηκε δύο φορές, υπήρχαν κάποιοι αδελφοί ο οποίοι ήταν διορισμένοι έξω από το Άγιος Όρος και υπηρετούσαν με μισθό σε διάφορες ενορίες. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει πλέον καθώς δύο εξ’ αυτών έχουν αποχωρήσει και δεν αποδίδουν τίποτα στη μονή, ενώ δεν διατηρούν καμία σχέση μαζί της. Επίσης, ο ηγούμενός μας ο οποίος ήταν κάποτε διορισμένος, έχει πλέον παραιτηθεί, δεν είναι εφημέριος στη Θράκη. Αλλά και να συνέβαινε κάτι τέτοιο, ποιο θα ήταν το πρόβλημα για τη λειτουργία της μονής;», καταλήγει.
Τέλος, στην προσπάθειά μας να λάβουμε απαντήσεις και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σχετικά με την υπόθεση αγωγής, αποστείλαμε και εκεί ένα σχετικό e-mail. Προς το παρόν ωστόσο μένει αναπάντητο.