Οι πρωταγωνιστές της επιχείρησης. Ο Βάσος Βέργης είναι στη δεύτερη σειρά, τρίτος από αριστερά.
Σαν σήμερα 17 Νοεμβρίου 1940 ο Βάσος Βέργης με ομάδα εθελοντών επέδραμε αιφνιδιαστικά στο ιταλοκρατούμενο Αγαθονήσι και γελοιοποίησε τους κατακτητές.

 

Ο ήρωας ιατρός Βάσος Βέργης

Ο Βασίλειος (Βάσος) Βέργης γεννήθηκε το 1881 στη Βωλάδα της Καρπάθου. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στη Ρόδο και το 1904 τέλειωσε την ιατρική Αθηνών και ετοιμαζόταν για μετεκπαίδευση στο Παρίσι. Ήταν ήδη παντρεμένος με ένα παιδί.
Εκτός από τη χειρουργική στο Παρίσι έμαθε και την τέχνη της ξιφασκίας. Έλεγε ότι ο χειρούργος και ο ξιφομάχος χρειάζονται το ίδιο, σταθερό χέρι!
Με την επιστροφή του στην Αθήνα  άνοιξε κλινική  στο Θησείο και παράλληλα ξεκίνησε την αγωνιστική δράση για την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων. Τότε βρίσκονταν υπό οθωμανικό ζυγό.
Έτσι, ο πατριώτης ιατρός στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο πολέμησε με το Σώμα των Γαριβαλδίνων στην Ήπειρο. Στη μάχη του Δρίσκου πολέμησε ηρωικά και τραυματίστηκε στις 27 Νοεμβρίου 1912 σοβαρά στο χέρι. Η μόνη του ελπίδα για αποκατάσταση του χεριού του ήταν να μεταβεί στο Παρίσι σε έναν παλιό συμφοιτητή και φίλο του Γάλλο χειρουργό. Οι τένοντες κολλήθηκαν και έπειτα από μια επιτυχημένη εγχείρηση ο Βέργης επέστρεψε στην Αθήνα.
Στο μεταξύ τα Δωδεκάνησα είχαν περάσει στην κατοχή των Ιταλών οι οποίοι έλεγαν πως ετοίμαζαν την απόδοση τους στην Ελλάδα. Ο γιατρός πίστεψε στην πρόθεση των Ιταλών, άλλωστε είχε πολεμήσει στο πλευρό του Γκαριμπάλντι.
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι τέλειωσαν και ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε τον Εθνικό Διχασμό. Ο Βέργης, χαρακτηρισμένος φιλοβασιλικός, φυλακίστηκε στην αστυνομική διεύθυνση Αθηνών, από όπου απέδρασε με τη βοήθεια της γυναίκας του.
Τα επόμενα χρόνια ο Βέργης θα βιώσει τον θάνατο της συζύγου του αλλά και την απογοήτευση από τους δήθεν απελευθερωτές Ιταλούς.

Η καταδρομική ενέργεια στο Αγαθονήσι

Εξηντάχρονος πλέον ο γιατρός σχεδίασε και αποφάσισε να υλοποιήσει μία παράτολμη ενέργεια που έμελλε να γελοιοποιήσει τους Ιταλούς.
Δημιούργησε και χρηματοδότησε μια ομάδα δεκαοκτώ εθελοντών και τη νύχτα της 17ης προς 18η Νοεμβρίου 1940 ξεκίνησαν με ένα καΐκι από τη Σάμο και αποβιβάστηκαν στο Αγαθονήσι. Ο στόχος ήταν να πιάσουν Ιταλούς καραμπινιέρους αιχμαλώτους και να συλλέξουν πληροφορίες για τις Ιταλικές δυνάμεις στα Δωδεκάνησα. Στο νησί υπήρχε φυλάκιο χωροφυλακής, με εφτά ή οχτώ καραμπινιέρους και στρατιωτικό φυλάκιο, με δεκαπέντε περίπου Ιταλούς πεζοναύτες.
Οι Έλληνες κομάντος επιτέθηκαν στο φυλάκιο της χωροφυλακής, σκότωσαν έναν ή δύο καραμπινιέρους και αιχμαλώτισαν τους υπόλοιπους. Ο Βέργης, που μιλούσε άπταιστα Ιταλικά, προσποιήθηκε τον Ιταλό αξιωματικό και εξέπεμψε σήμα από τον ασύρματο για βοήθεια αναφέροντας την ολομέτωπη επίθεση που δήθεν δεχόταν ο εκεί στρατιωτικός σταθμός.
Αμέσως μετά η ομάδα του Βέργη σήκωσε τουρκική σημαία και επέστρεψε στη Σάμο, μαζί με τους Ιταλούς αιχμαλώτους, μέσω των Τουρκικών υδάτων για να μην εντοπιστεί από τα ιταλικά αεροπλάνα.
Οι Ιταλοί βομβάρδισαν το Αγαθονήσι καταστρέφοντας ολοσχερώς τις δικές τους εγκαταστάσεις.
Η αλήθεια για το συμβάν περιήλθε σε γνώση των Ιταλών, οι οποίοι σε αντίποινα βομβάρδισαν το Βαθύ και το Τηγάνι (σημερινό Πυθαγόρειο) της Σάμου.
Η κίνηση του Βέργη στην αρχή αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και δισταγμό από την ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, ήταν όμως τέτοια η αποδοχή από τον λαό, που γρήγορα ο Μεταξάς άλλαξε στάση και  κάλεσε όλη την ομάδα στην Αθήνα και τους παρασημοφόρησε σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Μάλιστα απένειμε τιμητικά τον βαθμό του ταγματάρχη στον γιατρό.
Η καταδρομική αυτή επιχείρηση έγινε παγκοσμίως γνωστή και αναφέρθηκε στο αμερικανικό περιοδικό ΤΙΜΕ, στο τεύχος της 2ας Δεκεμβρίου 1940. Μάλιστα τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση μαζί με τις άλλες ειδήσεις για τις επιτυχίες του ελληνικού στρατού στην Αλβανία.
Οι Ιταλοί δεν λησμόνησαν την ντροπή τους και όταν η Ελλάδα υπέκυψε την επόμενη χρονιά στους Γερμανούς κατακτητές αναζήτησαν, ανεπιτυχώς, την ομάδα του Βέργη.
ΠΗΓΗ: dimellas manolis