Η Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου από τα σύμβολα της Ορθοδοξίας στην Πελοπόννησο

Tο παλαιότερο κατά πολλούς μοναστήρι της Ελλάδος και ένα από τα πιο εντυπωσιακά προσκυνήματα της Ορθοδοξίας βρίσκεται 10 χλμ. έξω από την πόλη των Καλαβρύτων. Η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου πήρε το όνομά της από το σπήλαιο όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.
Η ιστορία της μονής
Η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου χτίστηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς μοναχούς Συμεών και Θεόδωρο. Είδε ο καθένας ξεχωριστά μια οπτασία με την εντολή να μεταβούν από τα Ιεροσόλυμα όπου βρίσκονταν, στην Αχαΐα και να βρουν την ιερή εικόνα της Παναγίας από μαστίχα και κερί, φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Αφού περιπλανήθηκαν, συνάντησαν στην περιοχή της Ζαχλωρούς, την βοσκοπούλα Ευφροσύνη, η οποία τούς οδήγησε στο σπήλαιο, όπου βρισκόταν η Ιερή Εικόνα. Με μεγάλη ευλάβεια οι δύο μοναχοί πήραν την εικόνα έξω από το σπήλαιο και καθάρισαν από τα φυτά τον ιερό χώρο. Όταν έκαψαν τα κλαδιά, από την θερμότητα τινάχθηκε βίαια δράκων προς την έξοδο του Σπηλαίου, όπου δια κεραυνού φονεύθηκε. Αναμνηστικά αυτού του θαύματος είναι οι αναπαραστάσεις ενώ, σώζονταν, μέχρι τελευταία, τα οστά του δράκοντα.
Στην περιοχή άρχισαν να συρρέουν προσκυνητές, χτίστηκαν κελιά και σιγά σιγά η μονή γνώρισε ακμή και υπήρξε φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού δια μέσου των αιώνων. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821 και αποτέλεσε άπαρτο φρούριο κατά των κατακτητών. Είναι γνωστή η υπερήφανη, ηρωική απάντηση του ηγούμενου Δαμασκηνού τον Ιούνιο του 1827 στον Ιμπραήμ. «… δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον … αν έλθης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης , δεν είναι μεγάλο κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής … θα είναι εντροπή σου …» και πραγματικά νικήθηκε μετά από επικό αγώνα και τη βοήθεια της Παναγίας.

Αργότερα, το Δεκέμβριο του 1943, τα Ναζιστικά στρατεύματα λεηλάτησαν, έκαψαν το μοναστήρι και εκτέλεσαν 16 άτομα, επισκέπτες, υποτακτικούς και μοναχούς που τους έριξαν από ψηλό βράχο. Ήδη, όμως, η Μονή είχε επιβιώσει από τέσσερις καταστροφικές πυρκαγιές, το 840, το 1400, το 1640 και το 1934. Η εικόνα της Παναγίας, ωστόσο, παρέμεινε ανέπαφη.
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ
Είναι έργο του Αποστόλου Λουκά. Πιστεύεται ότι μαζί με το Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων την χάρισε ο Απ. Λουκάς στο πνευματικό του τέκνο, τον ηγεμόνα της Αχαΐας Θεόφιλο. Εκείνος την κληροδότησε στους απογόνους του. Κατά την εποχή των διωγμών, αυτοί την έκρυψαν στο Σπήλαιο. Όταν αυτοί πέθαναν ή φονεύθηκαν για το Χριστό, παρέμεινε στο Σπήλαιο μέχρι που ανακαλύφθηκε κατά το θαυμαστό τρόπο από την Αγία Ευφροσύνη.
Είναι ανάγλυφη, πάχους τριών πόντων, πλασμένη από κερί, μαστίχα και άλλες ύλες. Σ’ αυτήν απεικονίζεται η Παναγία καθισμένη, με το κεφάλι να γέρνει ελαφρά προς τα δεξιά και με το χέρι της κρατά τον Χριστό που είναι καθισμένος στα γόνατά της.
Η μονή διαθέτει σημαντικά ιερά και εθνικά κειμήλια: ένα σπάνιο λάβαρο με τις μορφές τριών βυζαντινών αυτοκρατόρων, εθνικές στολές, ένα πολύτιμο σταυρό με Τίμιο Ξύλο και Ευαγγέλια σε περγαμηνές. Σε ειδικό παρεκκλήσι υπάρχουν πολλές εικόνες, λειψανοθήκες με οστά πολλών Αγίων και τις Κάρες των ιδρυτών της μονής. Στη μονη υπαρχει και το αδιάφθορο χέρι του Αγίου Χαραλάμπους σε στάση ευλογίας.
Το μοναστήρι γιορτάζει το δεκαπενταύγουστο στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Η περιοχή
Η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου προκαλεί δέος καθώς βρίσκεται στη σκιά ενός απόκρημνου βράχου του όρους Χελμού, απόλυτα εναρμονισμένη με το άγριο και εντυπωσιακό τοπίο της περιοχής σε υψόμετρο 940 μ. Επάνω στα βράχια η οκταώροφη αυτή μονή καθηλώνει ακόμα και τον πιο αδιάφορο επισκέπτη. Απέχει 10 χλμ. από τα Καλάβρυτα. Μπορείτε να την επισκεφθείτε με αυτοκίνητο ή με τα πόδια από το μονοπάτι της Ζαχλωρού.