Περί ανατροφής των παιδιών (α' μέρος) Γέροντας Μεθόδιος Εσφιγμενίτης

Πολύ χαρά έχω ευλογημένοι αδελφοί μου όταν έρχεται η ώρα να μιλήσω για την νεολαία μας, διότι αυτή είναι η ελπίδα του γένους των χριστιανών. Κοινωνία η οποία επενδύει στην σωστή και χρηστή διαπαιδαγώγηση της νεολαίας της, θα θερίσει ευφροσύνη και ευλογημένους καρπούς. Αντιθέτως κοινωνία η οποία θα αμελήσει και θα αδιαφορήσει για την ορθόδοξη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας της θα θερίσει αφανισμό και πανωλεθρία. Όταν όμως μιλάω για την κοινωνία- και αυτό θέλω να γίνει κατανοητό- εννοώ κυρίως την οικογένεια. Διότι όσο κι αν μια κοινωνία είναι αντιχριστιανική, όταν η οικογένεια είναι θεμελιωμένη πάνω στην πέτρα η οποία είναι ο Χριστός, τότε τα παιδιά της οικογένειας αυτής δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Αντιθέτως όσο κι αν μία κοινωνία είναι κοντά στον ευαγγελικό λόγο, όταν η οικογένεια έχει παραστρατήσει από το θέλημα του Θεού και ακολουθεί τον διάβολο, τότε τα παιδιά της οικογένειας αυτής είναι πολύ δύσκολο να ωφεληθούν. Κι αυτό διότι ασύγκριτα μεγαλύτερη επιρροή έχει μία οικογένεια πάνω σε ένα παιδί, από αυτήν της κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό κατανοώ ότι πολλοί θα μου εναντιωθούν και θα πουν ότι εμείς Γέροντα ανατρέφαμε κατά Θεόν τα παιδιά μας μέχρι που μπλέχτηκαν σε παρέες ή μέχρι που πήγαν στο πανεπιστήμιο κι εκεί τα χάσαμε. Πώς λοιπόν μας λές ότι η κοινωνία δεν μπορεί να τα επηρεάσει;

Σε αυτούς του γονείς έχω να πω τα εξής: Εσείς, δυστυχώς είστε η αιτία που τα παιδιά σας μπλέχτηκαν σε παρέες και τα χάσατε! Θέλετε και την απόδειξη; Σας ερωτώ: Όταν εσύ ο γονιός είχες τα παιδιά σου μικρά και ήταν ακόμα υπό την πλήρη εξουσία σου τα οδήγησες όπως έπρεπε κοντά στον Χριστό; Διότι αν νομίζεις ότι επειδή τα είχες μάθει να κάνουν τον σταυρό τους πριν το φαγητό, ή να πηγαίνουν κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα στην Εκκλησία, ή να μεταλαμβάνουν για το «καλό» μία φορά τον χρόνο, ή να λένε ένα «Πάτερ ημών» πριν κοιμηθούν, αν σου ξαναλέω νομίζεις ότι στα παραπάνω παραδείγματα στέκεται όλη η επιχειρηματολογία σου ότι τα είχες οδηγήσει στον Χριστό, είσαι βαθιά πλανεμένος. Εσύ νόμιζες ότι όλος ο πλούτος και οι αρετές του παιδιού σου εξαρτώνται από τα πόσα πτυχία έχει, από τα πόσα πανεπιστήμια του εξωτερικού έχει αποφοιτήσει, από τις πόσες «γλώσσες» γνωρίζει, από τα πόσα αθλήματα έχει πάρει διακρίσεις, ή από τα πόσα μουσικά όργανα είναι σε θέση να παίξει. Δυστυχισμένε γονέα… Εάν αυτοί ήταν οι οραματισμοί σου για την εξέλιξη και την προκοπή του παιδιού δικαίως τώρα θρηνείς που δεν σε υπολογίζει και στενοχωριέσαι επειδή δεν σε σέβεται.

Και σε ρωτώ: άραγε τού έμαθες ποτέ τις αρετές αυτές, για τις οποίες τώρα έχεις θλίψη που δεν τις έχει αποκτήσει; Πότε του έμαθες να σέβεται τον πατέρα του και την μητέρα του και να μην τους αντιμιλάει; Όταν το έβλεπες να παρασύρεται από τις παρέες του και να μιλάει με αυθάδεια σε σένα τον γονέα, πότε εσύ το μάλωνες, το έλεγξες, ή του έλεγες το σωστό; Ποτέ! Ή τουλάχιστον μετρημένες φορές διότι εσύ συνήθως δεν του έλεγες τίποτα για να μην το στενοχωρήσεις! Κι όχι απλά δεν έλεγες τίποτα για να μην στενοχωρηθεί ο κανακάρης σου, αλλά πόσες και πόσες φορές δεν ένοιωθες και περήφανος που έκανες γιό ανοιχτόμυαλο, ετοιμόλογο και κατά την γνώμη σου πανέξυπνο; Μόνο που αυτό δεν ήταν εξυπνάδα, αλλά τα προοίμια της ανυπακοής, της αυθάδειας για όλων εκείνων των θλιβερών, τα οποία θα ακολουθούσαν στο μέλλον και θα σε έκαναν να απελπίζεσαι για τα παιδιά που έφερες στον κόσμο…

Πες μου λοιπόν: Όταν ήταν τα παιδιά σου μικρά και τα είχες υπό την πλήρη εξουσία σου, τα δίδαξες με την οφειλομένη μέριμνα που όφειλες προκειμένου να μάθουν να προσεύχονται σωστά και επιμελώς καθημερινά, και να ακολουθούν όλο το πρόγραμμα της χριστιανικής ζωής σύμφωνα με τις παραγγελίες των αγίων πατέρων μας; Ο μακάριος Ιώβ, έκανε κάθε μέρα θυσίες, για τα παιδιά του, γιατί φοβόταν μη και τυχόν αυτά αμαρτήσουν απέναντι στον Θεό με τον νουν τους! Ακούσατε γονείς; Φοβόταν μήπως αμαρτήσουν με τον νου τους δηλαδή με τις σκέψεις τους κι όχι απλά με τις πράξεις τους ή τα έργα τους. Γιατί δεν φοβόταν για τις πράξεις τους παρά μόνο για τις σκέψεις τους; Διότι ήταν δίπλα τους σε κάθε στιγμή της ζωής τους με συμβουλές, με παραινέσεις, με προτροπές, με το προσωπικό του παράδειγμα, με τον κατηχητικό του λόγο και έτσι ήταν δύσκολο να αμαρτάνουν έμπρακτα και να μην ακολουθούν τις εντολές του Χριστού. Έτσι ήταν βέβαιος ότι τα παιδιά του δεν θα πράξουν κάποιο μεγάλο αμάρτημα. Δεν μπορούσε όμως να είναι σίγουρος και για τους λογισμούς τους ότι ήταν κατά Θεόν. Έτσι επειδή είχε μεγάλη μέριμνα προκειμένου να προσφέρει στον Θεό τα παιδιά του τέλεια και καθαρά, είχε αγωνία μήπως κάποιος λογισμός των παιδιών του δεν είναι ευάρεστος στον Θεό γι αυτό και προσευχόταν καθημερινά στον μεγαλοδύναμο να τα βοηθήσει να μην αμαρτήσουν ούτε με τους λογισμούς τους εναντίον του ποτέ! Δείτε φοβερό παράδειγμα μέριμνας γονιού, και κατά Θεόν διαπαιδαγώγησης.

Ας θυμηθούμε ακόμα τον δίκαιο Αβραάμ, ο οποίος επίσης παράγγειλε στα εγγόνια του να φυλάνε με κάθε ακρίβεια τον Νόμο του Θεού. Όπως ομοίως και ο Προφήτης και Βασιλέας Δαβίδ, ο οποίος όταν πλησίαζε στον θάνατο, αντί να αφήσει στον γιό του καμιά μεγάλη κληρονομιά, εκείνος απλά τον κάλεσε να έρθει κοντά του και του είπε: παιδί μου, αν έχεις επιλέξει και θέλεις να ζήσεις σύμφωνα με τους Νόμους του Θεού, δεν θα σε πλησιάσει κανένα κακό ποτέ, αντιθέτως όλα τα πράγματα θα έρχονται κατ΄ευχήν, όπως εσύ επιθυμείς και θα απολαύσεις πολλή σταθερότητα. Αν όμως με την ζωή σου πικράνεις τον Θεόν και εκπέσεις από την θεϊκή βοήθεια, σε τίποτα δεν πρόκειται να σε βοηθήσουν ούτε η βασιλική δύναμη ούτε η βασιλική εξουσία. Διότι αν ένας άνθρωπος δεν έχει μάθει να διαθέτει ούτε δικαιοσύνη ούτε ευσέβεια, χάνει κι αυτά τα καλά που έχει. Αντιθέτως αν ένας άνθρωπος διαθέτει και δικαιοσύνη και ευσέβεια, τότε κι εκείνα τα οποία δεν διαθέτει τα κερδίζει…

Να λοιπόν ο πλούτος των γονιών ποιος είναι: όχι να καυχώνται ότι τα παιδιά τους έχουν πτυχία, χρήματα ή ακίνητα, αλλά να χαίρονται στο ήθος που στολίζει τα παιδιά τους κι ότι αυτά κατάφεραν να αποκτήσουν ευλάβεια, αρετή, φρόνηση, να μην έχουν πλεονεξία και να μην είναι παραδεδομένα στις επιθυμίες της σάρκας. Αυτά όμως για να αποκτηθούν απαιτείται περισσή φροντίδα, συνεχή μέριμνα και ακατάπαυστη προσπάθεια από την πλευρά των γονέων.

Να τι εννοώ: ο σωστός γονέας οφείλει να εξετάζει με μεγάλη ακρίβεια τις κινήσεις των παιδιών του. Πότε αυτά βγαίνουν έξω και πότε επιστρέφουν, με ποιους συναναστρέφονται, τι κάνουν όταν βρίσκονται με τις παρέες τους, ποιο είναι το χριστιανικό ήθος και ποιόν των άλλων φίλων τους… Ο γονέας ο οποίος αμελεί να κάνει την εξέταση αυτή αμαρτάνει πολύ βαριά μπροστά στα μάτια του Θεού. Διότι όταν ο απόστολος Παύλος μας παραγγέλλει ότι θα δώσουμε απολογία στο Θεό και ότι αμαρτάνουμε όταν κοιτάμε μόνο το συμφέρον μας και δεν φροντίζουμε ή επιμελούμαστε και τους άλλους, πόσο μεγαλύτερη τιμωρία περιμένει όσους γονείς δεν φροντίζουν στο έπακρο και δεν επιμελούνται την ανατροφή των ίδιων τους των παιδιών;

Κι εσύ γονέα ίσως νομίζεις ότι όλη η μέριμνα και η φροντίδα για το παιδί σου στέκονται στο τι σπίτι θα το βοηθήσεις να αποκτήσει, ή ποιο αυτοκίνητο να αγοράσει, ή ποια θέση ή αξίωμα να καταλάβει, ή πόσο μισθό θα καταφέρεις να παίρνει και άλλα πολλά παρόμοια πράγματα, κι ούτε καν ασχολείσαι πως θα καταφέρεις να κάνεις το παιδί σου καλοπροαίρετο, ευσεβές, υπάκουο σε σένα και φρόνιμο. Αυτά ούτε καν μπαίνουν στο μυαλό σου. Μάθε όμως ότι όσα αξιώματα και υλικά αγαθά και χρήματα καταφέρεις να το κάνεις να αποκτήσει, κάποτε θα καταλάβεις (ή στην ζωή αυτή ή στην άλλη αυτό είναι σίγουρο) ότι εκείνα τα οποία τον βοήθησες να αποκτήσει το βοήθησαν στην ουσία να γίνει ένα ανήμερο και εγωιστικό θηρίο με ίχνη μόνο κάποιων αρετών τις οποίες όφειλες εσύ να του έχεις καλλιεργήσει με επιμέλεια από την νεότητά του, με αποτέλεσμα να έχει εκείνο αποκοπεί εντελώς από τον Θεό, για να κληρονομήσει στο τέλος μία ατελεύτητη κόλαση. Αντιθέτως αν του εμφυσήσεις τις προηγούμενες αρετές τις οποίες ανέφερα, τότε κι αν όλα τα υλικά αγαθά το παιδί σου χάσει, να μην το φοβάσαι ούτε να το θρηνείς, διότι ο Θεός είναι μαζί του και θα βρει τον δρόμο του και δεν θα χαθεί.

Περισσότερα όμως θα αναφέρω στον επόμενο λόγο μου, τα οποία αφορούν στην ανατροφή των παιδιών μας.

+Αρχιμανδρίτης Μεθόδιος

Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου Αγίου Όρους Αθω