Επιτρέπεται η νηστεία σε παιδιά και εφήβους;

Οι κανόνες της νηστείας όπως έχουν οριστεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη διατροφική σοφία.
Η απαγόρευση του κρέατος και γενικά των ζωικών προϊόντων μειώνει την κατανάλωση των βλαβερών για την καρδιά κορεσμένων λιπαρών οξέων. Αντίθετα, η αυξημένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και ξηρών καρπών εμπλουτίζει τον οργανισμό με φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες. Τέλος, τα θαλασσινά αντικαθιστούν επάξια το κρέας μιας και αποτελούν μια εξαιρετική πηγή υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνης και βιταμίνης Β12 που δύσκολα βρίσκουμε στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

Οι παραπάνω διατροφικοί κανόνες που διαρκούν περισσότερο από 180 ημέρες το χρόνο φαίνεται πλέον κι από έρευνες ότι έχουν σημαντικά οφέλη στη λειτουργία του οργανισμού. Η μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, η βελτίωση της λειτουργίας του πεπτικού συστήματος, η προστασία των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες, η μείωση του σωματικού βάρους είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα των ευεργετικών δράσεων της νηστείας στο σώμα μας.
Είναι άραγε η νηστεία εξίσου ωφέλιμη στην παιδική και εφηβική ηλικία ή μήπως υπάρχει κίνδυνος να επηρεαστεί ο ρυθμός ανάπτυξης; Ίσως με μια πρώτη σκέψη να λέγαμε ότι δεν θα ήταν καλό για τα παιδιά να στερούνται τα τόσο απαραίτητα για την ανάπτυξη τους ζωικά τρόφιμα. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι ανά τον κόσμο υπάρχουν πολλά παιδιά που λόγω των διατροφικών συνηθειών των γονιών τους ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή χωρίς να επηρεάζεται η ανάπτυξη τους.
Έρευνα σε παιδιά 5-15,5 ετών, τα οποία ακολουθούν τις νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ήρθε να διαλύσει κάθε αμφιβολία. Η εν λόγω μελέτη έγινε σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης με υψηλό ποσοστό τήρησης των νηστειών από τους μαθητές, με σκοπό να διερευνηθεί η σχέση της νηστείας με τη θρέψη, τη σωματική ανάπτυξη και άσκηση των παιδιών. Η σύγκριση νηστευόντων και μη νηστευόντων μαθητών δεν έδειξε καμία επίδραση της νηστείας στο ύψος ή στο δείκτη φυσικής δραστηριότητας. Δεν έγινε όμως το ίδιο όταν η σύγκριση αφορούσε το σωματικό βάρος, στο οποίο φάνηκε να παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές τα παιδιά που δεν νηστεύουν ποτέ. Η μη τήρηση των νηστειών συνδέθηκε με μεγαλύτερη πρόσληψη ενέργειας, κορεσμένων λιπαρών οξέων και κατανάλωσης κρέατος.
Η νηστεία, λοιπόν, όχι μόνον δεν είναι επικίνδυνη για τα παιδιά, αντιθέτως είναι ωφέλιμη μιας και τους δίνει την ευκαιρία να εντάξουν στη διατροφή τους για μεγάλο μέρος του χρόνου τροφές της μεσογειακής πυραμίδα που οι σημερινές γενιές φαίνεται να έχουν ξεχάσει. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι για να είναι επαρκές ένα νηστήσιμο διαιτολόγιο τόσο για παιδιά όσο και ενήλικες θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις επιτρεπόμενες ομάδες τροφίμων κι όχι μόνο μακαρόνια και ρύζι. Αν κατά τη διάρκεια της νηστείας εμπλουτίσουμε το οικογενειακό τραπέζι με όσπρια, θαλασσινά, λαχανικά και ξηρούς καρπούς δεν κινδυνεύουμε από καμία έλλειψη.
Τίνα Βλάχου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου