ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΠΑΔΕΣ

«Ένας άνθρωπος εξωμολογείτο δεκαπέντε χρόνους εις έναν πνευματικόν και πηγαίνοντας πάλιν να εξομολογηθή, τον εύρε οπού επόρνευε με μίαν γυναίκα και λέγει: “Αχ! Αλλοίμονον εις εμένα! Έχω τόσους χρόνους οπού εξομολογούμαι και τώρα θα κολασθώ! Όσα (αμαρτήματα) και αν μου εσυγχώρησεν (ούτος ο πνευματικός) είναι όλα ασυγχώρητα!”.«
»Λέγων αυτόν τον λόγον, ευθύς έφυγεν. Εις την οδόν εδίψασε, πηγαίνει παρέκει και ευρίσκει ένα νερόν οπού έτρεχε, τόσον καθαρόν, ώστε λέγει: “Εάν εδώ τούτο το νερόν έχει τόσην καθαρότητα, αμή (=τότε ασφαλώς) εκεί εις την βρύσιν οπού τρέχει, πόσην διαφοράν θα έχη;”. Έσκυψε και έπιε. Πηγαίνοντας, έφθασεν εις την βρύσιν και βλέπει το νερόν οπού έβγαινεν από το στόμα ενός σκύλου! Αναστέναξε και λέγει: “Αλλοίμονον εις εμένα! Εμαγαρίστηκα!”.«
»Τότε, άγγελος Κυρίου τού λέγει:
“Διατί, πρώτον που έπιες το νερόν, δεν εμαγαρίσθης και τώρα οπού είδες οπού βγαίνει από του σκύλου το στόμα το εμίσησες; Μήπως δεν είναι (και ο σκύλος έργον) του Θεού οπού έκαμε τον ουρανόν, την γην και τα πάντα; Εάν ο σκύλος είναι ακάθαρτος, μη λυπήσαι, το νερόν δεν είναι ιδικόν του. Ομοίως και ο πνευματικός οπού σε εξωμολογούσε· η συγχώρησις οπού σου έκαμνε μήπως ήτο ιδική του; Εκείνη είναι του Παναγίου Πνεύματος. Επειδή και εκείνος (ο πνευματικός) έχει τον χαρακτήρα (την σφραγίδα και το αξίωμα) της ιερωσύνης, είναι ανώτερος από βασιλείς και αγγέλους. Μα, αν επόρνευε, τι σε μέλλει; Εκείνος παρουσιάζει (=είναι ωσάν) το στόμα του σκύλου και (διά τούτο) μη λυπάσαι. Όσα (αμαρτήματα) και αν σου εσυγχώρησε, είναι όλα συγχωρημένα. Μόνον πήγαινε και βάλε του μετάνοιαν και παρακάλεσέ τον να σε συγχωρήση· και εκείνος ο Θεός έχει να τον εξετάση (=να τον κρίνη)”. Και έγινεν άφαντος ο άγγελος.«
»Επήγεν οπίσω ο άνθρωπος εις τον πνευματικόν και του διηγείται τα πάντα και του έβαλε μετάνοιαν, καθώς του είπεν ο άγγελος. Ακούοντας ο πνευματικός ταύτην την διήγησιν, έκλαυσεν, εμετανόησε και εσώθη. Ημείς πρέπει να κατηγορώμεν (=να μεμφόμαστε) τον εαυτόν μας και σωζόμεθα.«

»Να προσέχετε, αδελφοί μου, οι κοσμικοί, να μη κατηγορήτε τους παπάδες σας, να μη τους υβρίζετε, και να μη τους παραμελήτε, διότι βάνετε φωτιά και καίεσθε· διότι οι παπάδες είναι ανώτεροι και από τους αγγέλους και από τους βασιλείς. Εγώ, αδελφοί μου, η γνώμη μου, έτσι με λέγει να κάμω: Εάν απαντώ (=συναντήσω) έναν παπά και έναν άγγελον, πρώτα θα χαιρετήσω τον παπά και έπειτα τον άγγελον. Διότι, αδελφοί μου, (ο παπάς) είναι ανώτερος και από την Αγίαν Τράπεζαν. Ανώτερος και από το Άγιον Ποτήριον. Διότι το Άγιον Ποτήριον είναι άψυχον, μα ο ιερεύς μεταλαμβάνει τα Άχραντα Μυστήρια καθ’ εκάστην ημέραν, το Τίμιο Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και Θεού.«
»Δια τους αγίους ιερείς, δεν έχω να πω τίποτε. Εγώ, έχω χρέος, όταν απαντήσω ιερέα να σκύψω να του φιλήσω τα χέρια και να τον παρακαλέσω να παρακαλή τον Θεόν διά τας αμαρτίας μου. Διότι, όλος ο κόσμος να παρακαλέση τον Θεόν, δεν δύνανται να τελειώσουν (=τελέσουν) τα Άχραντα Μυστήρια· και ένας ιερεύς, έστω και (εάν αυτός είναι) αμαρτωλός, δύναται με την Χάριν του Αγίου Πνεύματος να τα τελειώση.«

»Και οι ιερείς πρέπει να μην πεισμώνουσι, να μη δέχωνται κατάκρισιν, να (μη) βάνουσιν σκάνδαλα, να μη γίνωνται μάρτυρες εις κάθε πράγμα, γκοτζαμπάσηδες, να μη γίνωνται καπεταναραίοι, να μη γίνωνται χασάπηδες, να μη γίνωνται πραγματευτάδες, να μη γίνωνται κορμικαραίοι (=έμποροι), διότι αυτοί παρακαλούν διά τας ψυχάς σας. Σας βαπτίζουν, σας κοινωνούν, σας θυμιάζουν, σας ευαγγελίζουν (=διαβάζουν το Ευαγγέλιον), σας αγιάζουν με αγιασμούς, με ευχέλαια, με παρακλήσεις, με ευχάς, σας υψώνουν (εις τον ουρανόν διά των μυστηρίων). Ασθενείτε, σας διαβάζουν. Αυτοί έχουσι τα βάρη. Χαράτζι να μη τους ρίξετε και βαρύ χρέος. Και αυτοί, να είναι ταπεινοί, φρόνιμοι, να μην αφορίζουν, να μην οργίζωνται, να μη καταρίζωνται (=καταριούνται), να μην έχουν έχθραν, να μη μεθούσι, να είναι λαμπροί, ωσάν ακτίνες του ηλίου.«

»Να ομιλήσω τώρα δι’ εκείνους οπού έχουν να γίνουν παπάδες. Εσύ, αδελφέ μου, οπού έχεις (=πρόκειται) να γίνεις παπάς, δεκαοχτώ χρονών πρέπει να γίνης Αναγνώστης, είκοσι Υποδιάκονος, εικοσιπέντε Ιεροδιάκονος και τριάντα Ιερεύς. Και να μανθάνης Ελληνικά Γράμματα. Να ηξεύρης να εξηγής το Άγιον Ευαγγέλιον, να το κλείης και έπειτα να το εξηγής εις τους χριστιανούς και τότε να γίνεσαι παπάς. Ει δε και γίνεσαι παπάς δι’ ανάπαυσιν ή γίνεσαι διά δόξαν ή γίνεσαι παρανόμως, σου κόβει ο Θεός την ζωήν παράκαιρα και πηγαίνει η ψυχή σου εις την κόλασιν να καίεσαι πάντοτε. Και να σε παρακαλέσουν, αδελφέ μου, οι κοσμικοί να γίνης παπάς, χωρίς άσπρα (=χρήματα), τότε είσαι μακάριος και τρισμακάριος, τότε είσαι ανώτερος από τους αγγέλους.«
»Όστις θέλει να γίνη ιερεύς, πρέπει να είναι καθαρός ως άγγελος. [...] Να στοχάζεται ότι οι φούντες (=τα κρόσσια) οπού είναι εις το επιτραχήλι του, σημαίνουν τας ψυχάς των χριστιανών. Και εάν χαθή μία ψυχή, έχει να δώση λόγον εν ημέρα κρίσεως, και να στοχάζεται ότι το φελόνι οπού φορεί και δεν έχει μανίκια, φανερώνει πως ο ιερεύς δεν πρέπει να έχη χέρια να ανακατώνεται εις τα κοσμικά πράγματα, αλλά να έχη τον νουν του εις τον ουρανόν. Και όταν μαζεύη το φελόνιον και γίνεται ωσάν δύο πτέρυγες φανερώνει πως αν κάμνη καλά έργα, ωσάν άγγελος θα πετάξη να υπάγη εις τον παράδεισον. Αν δε, είναι ανάξιος, αγράμματος, μολυσμένος με αμαρτίας, και δίδη γρόσια και βάνη μεσίτας να γίνη ιερεύς, τότε με αυτά αγοράζει την κόλασιν· και όταν λέγη το Ευαγγέλιον και λέγη ψεύματα, αλλοίμονον εις εκείνον τον ιερέα! [...] Διά τούτο, αδελφοί μου, είναι δύσκολον την σήμερον να σωθούν Πατριάρχαι, Αρχιερείς, Ιερείς κ.λπ. Διά τούτο σας συμβουλεύω, άγιοι Ιερείς· τώρα που έχετε καιρόν, μετανοήσατε, ίνα σωθήτε.«

»Εγώ, αδελφοί μου, δεν έχω καμμίαν κατηγορίαν να κάμω των παπάδων· διότι είναι παπάδες και έχουν τον Χριστόν οπού τους παιδεύει και ό,τι σφάλμα κάμουν οι παπάδες, έχει ο Χριστός ράβδον σιδηράν δι’ αυτούς».

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ
(1714–1779)