Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Η βασιλική καταγωγή της

Ο Προφήτης Ησαΐας θεωρεί το Όρος της Σιών ως το ψηλότερο πάντων των
βουνών του κόσμου με πνευματική έννοια, ως το Όρος Κυρίου από το οποίο
ανέτειλε η σωτηρία των ανθρώπων. «Ἰδοὺ Σιὼν ἡ πόλις, τὸ σωτήριον ἡμῶν… Ὅτι
τὸ ὄνομα Κυρίου μέγα ἐν ἡμῖν ὁ γὰρ Θεός μου μέγας ἐστίν, οὐ παρελεύσεταὶ με
Κύριος… Οὗτος σώζει ἡμᾶς» (Ησαϊου 33, 20-23).
Και αυτή η προαναγγελλόμενη σωτηρία θα ανατείλει κατά τον ίδιο Προφήτη εκ
της απογόνου του Δαυίδ «ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυΐδ», εκ της Παρθένου Μητρός
του Μεσσίου «Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἔξει καὶ τέξεται υἱὸν καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα
αὐτοῦ Ἐμμανουὴλ» (Ησαϊου 7,14).
Και πράγματι η πάναγνος κόρη που προήλθε από το Βηθλεεμίτη Ιωακείμ, που καταγόταν
από τη φυλή του Ιούδα και της Ασμοναίας Άννας, με καταγωγή από το ιερατικό γένος
του Ααρών, υπήρξε απόγονος του οίκου και της πατριάς Δαυίδ. Αυτή
οραματίσθηκε, χίλια και πλέον χρόνια νωρίτερα, ο Προφητάναξ Δαυίδ, ως Θεόνυμφο
μητέρα και Βασίλισσα, να κάθεται στα δεξιά του Θεού. «Παρέστη ἡ Βασίλισσα, ἐκ
δεξιῶν σου ἐν ἰματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη πεποικιλμένη. Ἄκουσον θύγατερ
(ἀπόγονέ μου Μαριάμ) καὶ ἴδε καὶ κλῖνον τὸ οὕς σου καὶ ἐπιλάθου τοῦ λαοῦ σου
καὶ τοῦ οἴκου τοῦ Πατρός σου καὶ ἐπιθυμήσει ὁ βασιλεὺς τοῦ κάλλους σου, ὅτι
αὐτὸς Κύριός σου καὶ προσκυνήσεις αὐτῶ. Καὶ θυγάτηρ Τύρου ἐν δώροις. Τὸ
πρόσωπόν σου λιτανεύσουσι οἱ πλούσιοι τοῦ λαοῦ σου… Πᾶσα ἡ δόξα τῆς
θυγατρὸς τοῦ Βασιλέως ἔσωθεν ἐν κροσσωτοῖς χρυσοῖς περιβεβλημένη πεποικιλμένη»
(Ψαλμ. 44, 11-14). Και ερμηνεύει ο Ιερός Χρυσόστομος «ἔνδοθεν ἔσχε τῆς ἀρετῆς τὴν
εὐπρέπειαν καὶ τὰ παντοδαπὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διαλάμπει χαρίσματα». Η
Παρθένος Μαρία είχε όλες τις αρετές στο έπακρο: την ευσέβεια, την αγνεία, την
ταπεινοφροσύνη, την υπακοή, την αγάπη, την παρθενία, την ωραιότητα. Ήταν
Κεχαριτωμένη κατά την αγγελική προσφώνηση, μη έχουσα σπίλο ή ρυτίδα ή άλλο
παρόμοιο, αλλά ούσα αγία και άμωμος και Παναγία και Βασίλισσα του κόσμου.
Έκτοτε μυριάδες ψυχές ζήλωσαν να μιμηθούν την οσιακή και παρθενική της ζωή
και προσκολλήθηκαν στο Θεό και έκαναν σκοπό της ζωής τους να ευαρεστήσουν
σε αυτήν.

Προτυπώσεις της Παλαιάς Διαθήκης που αναφέρονται
στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου

1. Η κλίμαξ, την οποία είδε ο Ιακώβ.
2. Η βάτος η φλεγομένη και μη καιομένη.
3. Η ράβδος του Ααρών η βλαστήσασα.
4. Η στάμνος του Μάννα.
5. Η φωτεινή νεφέλη – πύρινος στύλος.
6. Ο πόκος του Γεδεών (= κουβάρι από μαλλί).

Ερμηνευτική προσέγγιση των προτυπώσεων

1. Η κλίμακα που είδε ο Ιακώβ, όταν έφευγε από το σπίτι του στη Χεβρών, για
να αποφύγει το θυμό του αδελφού του, συμβολίζει την Υπεραγία Θεοτόκο.

Αναφέρει σχετικά η Αγία Γραφή: «Ἐξῆλθεν Ἰακὼβ ἀπὸ τοῦ φρέατος τοῦ ὅρκου
καὶ ἐπορεύθη εἰς Χαρρὰν καὶ ἀπήντησε τόπῳ καὶ ἐκοιμήθη ἐκεῖ, ἔδυ γὰρ ὁ
ἥλιος. Καὶ ἔλαβεν ἀπὸ τῶν λίθων τοῦ τόπου, καὶ ἔθηκε πρὸς κεφαλῆς αὐτοῦ
καὶ ἐκοιμήθη ἐν τόπῳ ἐκείνῳ καὶ ἐνυπνιάσθη, καὶ ἰδοὺ κλίμαξ ἐστηριγμένη ἐν
τῇ γῇ, ἧς ἡ κεφαλὴ ἀφικνεῖτο εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἀνέβαινον
καὶ κατέβαινον ἐπ’ αὐτῆς. Ὁ δὲ Κύριος ἐπεστήρικτο ἐπ’ αὐτῆς» (Γεν. ΚΗ΄ 10-12).
Αυτή η κλίμακα που ένωνε τον ουρανό και τη γη, που συνέδεσε τον άνθρωπο με το
Θεό, δεν είναι άλλο από το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Στον Ακάθιστο Ύμνο
αναφέρεται ο σχετικός χαιρετισμός προς τη Θεοτόκο: «Χαῖρε κλίμαξ ἐπουράνιε
δι’ ἧς κατέβη ὁ Θεός».

2. Σχετικά με τη βάτο που είδε ο Μωυσής να φλέγεται και να μην καίεται, αναφέρει η
Αγία Γραφή: «καὶ ἦλθεν εἰς τὸ Ὄρος Χωρήβ. Ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος Κυρίου
ἐν πυρὶ φλογὸς ἐκ τοῦ βάτου καὶ ὁρᾶ ὅτι ‘πο βάτος καίεται πυρί, ὁ δὲ βάτος οὐ
κατεκαίετο» (Έξοδος Γ΄ 1-2). Αυτή η βάτος συμβολίζει την Υπεραγία Θεοτόκο, διότι
όπως εκείνη η βάτος φλεγομένη δεν καιγόταν, ούτε καταστρεφόταν, έτσι και η Αγία
Παρθένος, ενώ χωρίς ηδονές συνέλαβε και χωρίς πόνους έτεκε, έμεινε Αειπάρθενος.

3. Όταν ο Μωυσής πήρε εντολή από το Θεό να διαλέξει τη φυλή από την οποία θα
προερχόταν το Ιερατείο, κάλεσε τους αρχηγούς των δώδεκα φυλών του Ισραήλ να
γράψουν τα ονόματά τους ο καθένας σε ένα ραβδί και να του το παραδώσουν. Στη
ράβδο του Λευῒ έγραψε το όνομά του ο Ααρών. Τις τοποθέτησε δε στη σκηνή του
Μαρτυρίου, με τη βεβαιότητα ότι η ράβδος που θα βλαστήσει θα καθόριζε τη φυλή
από την οποία θα προέρχονταν οι ιερείς. Και βλάστησε η ράβδος του Ααρών. Έτσι οι
Εβραίοι λάμβαναν το Ιερατείο τους από τη φυλή του Λευῒ (Αριθμοί ΙΖ΄ 16-19).
Όπως η ξηρά ράβδος του Ααρών έδωσε ζωή δια του βλαστού της και δήλωσε το
ιερατικό γένος κατά την τάξη του Ααρών, έτσι και η Παρθένος Μαρία, ως άλλη
ράβδος βλάστησε εκ των στείρων Ιωακείμ και Άννας και δώρισε στον κόσμο τη
σωτηρία, δια του Ιησού Χριστού, ο οποίος είναι Αρχιερεύς κατά την τάξη
Μελχισεδέκ.

4. Η Παρθένος Μαρία προτυπώθηκε ως Στάμνα του νοητού Μάννα (= του πνευματικού άρτου) της ζωής του Χριστού και όπως η στάμνα του Μάννα η χρυσή, που βρισκόταν στα Άγια των Αγίων φύλαττε το μάννα χωρίς να αλλοιωθεί, έτσι και η Παρθένος φύλαξε στη μήτρα της τον Κύριο και Θεό, που έγινε άνθρωπος, χωρίς αλλοίωση ή αλλαγή, καθ’ ότι «ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω καὶ τοῖς ἄνω οὐδόλως ἀπῆν ὁ
ἀπερίγραπτος λόγος». Έγινε άνθρωπος χωρίς να αρνηθεί τη Θεότητά του.
«Ἐκένωσεν ἑαυτὸν» λέγει ο θείος Παύλος και δεν υπέστη ουδεμία αλλαγή, αλλά
παρέμεινε «τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος κατὰ πάντα ὅμοιος ἡμῖν χωρὶς
ἁμαρτίαν» (Δ’ Οικ. Σύνοδος).

5. Η Θεοτόκος προτυπώνεται και με τη φωτεινή νεφέλη που κάλυπτε την παρεμβολή
των Εβραίων, κατά την πορεία τους διαμέσου της ερήμου. Αναφέρει σχετικά το
βιβλίο της Εξόδου: «ὁ δὲ Θεὸς ἠγεῖτο αὐτῶν, ἡμέρας μὲν ἐν στύλῳ νεφέλης, δεῖξαι
αὐτοῖς τὴν ὁδὸν τὴν δὲ νύκτα ἐν στύλῳ πυρὸς οὐκ ἐξέλιπε δὲ ὁ στύλος τῆς νεφέλης
ἡμέρας καὶ ὁ στύλος τοῦ πυρὸς νυκτὸς ἐναντίον τοῦ λαοῦ παντὸς» (ΙΓ΄ 21-
21). Δηλαδή: Ο Θεός κάλυπτε την παρεμβολή με νεφέλη για να τους προστατεύει
από τον ήλιο και τη νύκτα προπορευόταν σαν πύρινος στύλος για να τους φωτίζει. Η
Αγία Θεοτόκος διαμέσου των αιώνων σκεπάζει τους ανθρώπους από τo σύγχρονο
καύμα της αμαρτίας, ενώ ταυτόχρονα τους φωτίζει μέσα στο πηκτό σκοτάδι που
επικρατεί στο μακρά του Θεού κόσμο. Δίκαια λοιπόν ο υμνογράφος του Ακαθίστου
ύμνου τη χαιρετίζει με τους ακόλουθους στίχους: «Χαῖρε πύρινε στύλε, ὁδηγῶν τοὺς
ἐν σκότει, Χαῖρε σκέπη τοῦ κόσμου «πλατυτέρα νεφέλης» καὶ στὸν κανόνα τῆς ἴδιας
ἀκολουθίας χαρᾶς αἰτία χαρίτωσον, ἡμῶν τὸν λογισμὸν τοῦ κραγάζειν σοι, Χαῖρε ἡ
ἄφλεκτος βάτος, Νεφέλη ὁλόφωτε ἡ τοὺς πιστοὺς ἀπαύστως ἐπισκιάζουσα».
6. Η Θεοτόκος που δέχθηκε τον εξ ουρανών επιδημήσαντα Κύριο προτυπώθηκε δια του πόκου του Γεδεών. Στον κανόνα του Ακαθίστου ύμνου και πάλι αναφέρεται: «Χαῖρε ὁ πόκος ὁ ἔνδροσος, ὅν Γεδεὼν παρθένε προεθεάσατο».Τότε ο πόκος (= κουβάρι από μαλλί) του Γεδεών δέχθηκε τη δρόσο αθόρυβα, ενώ το υπόλοιπο του αλωνιούήταν ξηρό.
Κατά παρόμοιο τρόπο η Παρθένος Μαρία δέχθηκε μέσα της την ουράνιο
δρόσο (το Χριστό) μέσα στην περιβάλλουσα αυτήν πνευματική ξηρασία του κόσμου.
Αυτές και πολλές άλλες είναι οι προτυπώσεις της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Παλαιά
Διαθήκη που μαρτυρούν το σπουδαιότατο ρόλο της στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία των ανθρώπων.


Πηγή υλικού
Ζαχαρίου Κλ. Ραπτόπουλου, Ιερά Μονή Σεϊδανάγιας στα Ιεροσόλυμα, Έκδοση Β΄
Επηυξημένη – βελτιωμένη, Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήναι 2009, σ. 51-57

Επιλογή υλικού
Αικατερίνη Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου

Ιεροσολύμων

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ