Οδοιπορικό στο Άγιο Όρος... Ιερά Μονή Μεγιστης Λαύρας.

Στη νοτιοανατολική πλευρά της αγιορείτικης γης, εκεί όπου ο Άθως κατεβαίνει ήρεμα στη θάλασσα μέσα σε καταπράσινους λοφίσκους, θεμελίωσε το 963 ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης τη μεγίστη μονή της Λαύρας. Με απλοχεριά ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς χρηματοδότησε το μεγάλο αυτό έργο προκειμένου να συγκεντρώσει σε αυτό τους ασκητές ο φίλος του ο Αθανάσιος.





 Με βασιλικό ορισμό εξασφαλίστηκαν για το μοναστήρι τακτικοί πόροι τόσο από τη Λήμνο όσο και από τη μονή των Περιστερών Θεσσαλονίκης, που προσαρτήθηκε και αυτή στη Λαύρα. Έτσι, σε μέρος που άλλοτε άνθισαν οι Ακρόθωοι, η πόλη των Πελασγών, ανυψώθηκε στο πλάτωμα ενός βράχου, 160 μέτρα περίπου από τη θάλασσα, η περίφημη μονή της Λαύρας.

Το Καθολικό είναι κτίσμα του 10ου αιώνα σε σχήμα σύνθετου τετρακιόνιου με τρίκογχο, λητή και πλάγια παρεκκλήσια. Κοσμείται από σπάνιες τοιχογραφίες φτιαγμένες από τον περίφημο Θεοφάνη από την Κρήτη στις αρχές του 16ου αιώνα. Στο ένα παρεκκλήσι του ναού που τιμάται στους Αγίους Τεσσαράκοντα σώζεται ο τάφος του Μ. Αθανάσιου που η μνήμη του γιορτάζεται στις 5 Ιουλίου. Μέσα σε μία ειδική λάρνακα υπάρχει το ελίψανο του Αγίου Αθανασίου ενώ πάνω από αυτό καίουν 7 κανδήλες. Στο ίδιο παρεκκλήσι φυλάγονται δύο σπάνιες εικόνες. Η μία εικονίζει τον Χριστό και η άλλη τη Θεοτόκο που καλείται Οικονόμισσα. Εκτός από το Καθολικό η Λαύρα έχει 37 ναΐδια. Σε ένα από αυτά, του Αγίου Αθανασίου, φυλάγονται το σιδερένιο ραβδί με το οποίο έπληξε σταυρωτά ο Αθανάσιος την πέτρα και έβγαλε νερό, όπως και ο σιδερένιος σταυρός του, βάρους 4 κιλών που βαστούσε στο στήθος του ο άγιος κατά τις πολύωρες ακολουθίες με μοναδικό σκοπό την άσκηση. Άλλο σπουδαίο παρεκκλήσι είναι της Κουκουζέλισσας όπου πραγματοποιήθηκε το γνωστό θαύμα με τον πρωτοψάλτη των ανακτόρων Κουκουζέλη το 12ο αιώνα.

Δυτικά στην είσοδο του Καθολικού βρίσκεται η Τράπεζα με σπουδαίες τοιχογραφίες και λαμπρή διακόσμηση. Διατηρείται σε τρεις ζώνες. Στην πρώτη ιστορούνται οι 24 οίκοι του Ακαθίστου Ύμνου, στη μέση διαδοχικές σκηνές από τη ζωή και τα μαρτύρια των αγίων και στην κάτω ζώνη εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι, μοναχοί και ασκητές που τιμούνται πολύ από τους μοναχούς του Άθω. Η ρίζα του Ιεσσαί, ο Θαλής, ο Αριστοτέλης, ο Σόλων, ο Φίλων, ο Γαληνός, ο Κλεάνθης και άλλοι κάνουν εδώ την παρουσία τους. Κύριο χαρακτηριστικό των παραστάσεων είναι ότι ελάχιστα διακρίνεται ο προπλασμός και ότι κυριαρχούνται από φωτεινούς τόνους.

Πίσω από το Καθολικό βρίσκεται το θησαυροφυλάκιο και η πλούσια βιβλιοθήκη. Σοφία και μνήμες αιώνων. Πλούτη αμύθητα που η ευλάβεια αυτοκρατόρων, πατριαρχών, ηγεμόνων και απλών ανωνύμων χριστιανών συγκέντρωσε εδώ για να φωτίζει τους αιώνες που έρχονται. Στο σκευοφυλάκιο μεταξύ άλλων φυλάγονται ο σάκκος του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά βάρους 6 κιλών με πολύτιμα πετράδια και πολύχρωμα τριαντάφυλλα, το στέμμα του ίδιου του αυτοκράτορα, Ευαγγέλιο κοσμημένο με πολύτιμους λίθους, φορητές ψηφιδωτές εικόνες, φαρέτρα με φαρμακερά βέλη των αρχαίων χρόνων, τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, Ευαγγέλια, λείψανα πολλών αγίων, όπλα του 1821, εγκόλπια, άγια ποτήρια, ξυλόγλυπτες εικόνες, ιερά σκεύη, άμφια και άλλα πολλά. Η βιβλιοθήκη περιέχει 2.200 κώδικες από τους οποίους οι 470 είναι σε περγαμηνή (Ι’ – ΙΔ’ αιώνα), 50 μεμβράνινα ειλητάρια και 10.000 έντυπα. Υπάρχουν ακόμη 3 τάφοι Πατριαρχών και εκατοντάδες φορητές εικόνες μεγάλης αξίας σε ειδικό παρεκκλήσιο φυλαγμένες.

Σήμερα η μονή είναι ιδιόρρυθμη. Μεταξύ καθολικού και Τράπεζας βρίσκεται η φιάλη όπου γίντεια αγιασμός κάθε πρώτη του μηνός.

Στη μονή της Λαύρας ανήκουν οι σκήτες της Αγίας Άννας, των Καυσοκαλυβίων, του Τιμίου Προδρόμου (Ρουμάνικη) και η Μικρή Αγία Άννα, τα Καρούλια, τα Κατουνάκια, ο Άγιος Βασίλειος και η Προβάτα.